Vatan hainliği denilen şey gerçekte devlete ihanettir. Devletin egemenliğini tehlikeye sokan, özellikle devletin ana dayanağı olan adam öldürme yetkisini sarsan etkinliklere bazı Batı ülkelerinde 18. yüzyıl sonunda, Türkiye’de 1920’lerden itibaren verilen isimdir. Devletin egemenliğine karşı işlenen bir suçtur. Kulağa daha hoş geldiği için vatan hainliği şeklinde ifade edilir.

Gerçek anlamda vatan hainliği suçunun mevcut olduğunu sanmıyorum. Yahut aşırı derecede enderdir. İnsan durduk yerde içinde yaşadığı topluma veya ülkeye zarar vermeye kalkmaz. Bir insan devletin egemenliğine karşı veya devletin savaş kararlarına karşı alenen veya gizlice birtakım eylemlere girişiyorsa bunu normal olarak vatanını sevdiği için yapar. Devletin sevdiği gibi değil, başka türlü seviyordur. Başka türlü düşünüyordur, vatan için en doğrusunun ne olduğunu. Tarihte vatan hainliği iddiasıyla kurşuna dizilen ve asılan insanların hayat hikayesine baktığın zaman hepsinin ortak özelliği mevcut devlet nizamına karşı olmalarıdır. Devleti sarsmak amacıyla birtakım eylemlere girişiyorlar. Neden girişiyorlar? Vatanın öyle daha iyi olacağına inandıkları için girişiyorlar.

Bir başka özelliğine dikkat çekeyim. Tarihte vatan haini olarak idam edilmiş veya kötülenmiş olan insanların hemen hemen hepsi toplumun önemli kesimleri tarafından kahraman sayılmıştır. Bu az olur, çok olur, 100 kişi olur, milyon kişi olur, toplumun yarıdan fazlası olur, bilmem. Fakat toplumda az veya çok fikir sahibi olan insanların bir kesimi tarafından kahraman sayılmıştır. Dolayısıyla aradan zaman geçtikten sonra bunların haksızlığa uğramış kahramanlar olduğuna ilişkin fikir akımları da dalgalar halinde topluma yayılmış, geri çekilmiş, tekrar yayılmış, tekrar geri çekilmiştir. Vatan hainiydi, bebek katiliydi, bu tür şeyleri dile getirirken dikkatli olmak lazım. Çünkü birisinin bebek katili, diğerinin şanlı Türk ordusudur.

Özetle, vatan hainliği suçunun özünde devlet hainliği olduğu gerçeğini unutmamak lazım. Nitekim modern demokratik ikiyüzlülüğün henüz egemen olmadığı eski dönemlerde, batı dillerinde bu suçun adı “lèse-majesté”’dir. Majeste hükümdarın egemenliği demektir. Lèse-majesté bunu zedelemek, yaralamak anlamında. Adamın derdi vatanla değil, vatanı yöneten kralla yani.

İkinci sorunuz, farklı düşünen ve muhalif insanlar neden vatan hainliğiyle suçlanır? Devletin olduğu her yerde her zaman vatan hainliği veya lèse-majesté suçu mevcuttur. Devlet varsa birileri mutlaka ona itiraz edecek ve egemenliğini sarsmaya çalışacaktır. Mesele bunun ölçüsünden çıkıp, itidal ve izan sınırını kaybedip farklı düşünen insanlara yönetilmesidir. Devletin ciddi bir şekilde hasta olduğunu gösteren belirtilerden biridir. Açıklaması korkudur. Devlet eğer kendi egemenliğinden ve istikbalinden emin değilse, sarsılacağından korkuyorsa vatan hainliği suçu kontrolsüz bir şekilde büyümeye ve ilgisiz konuları kapsamaya başlar.