Genç kuşakta öyle bir trend var, evet. Sosyal medya ne kadar temsil eder bilmiyorum, ama orada sesi çıkanlara baktığınızda, bundan on, yirmi sene önce kimsenin hayal edemeyeceği bir düzeyde bir anti-İslami tepki var. İnsanlar açıkça İslam dinini reddediyor, dogmalarıyla alay ediyor, kendini o ümmetle ve o kimlikle bağlı saymadığını ilan ediyor. Elbette iyi bir şeydir. Küstah ve saldırgan bir İslam damarı var memlekette, Diyanet İşleri Başkanı’nın ve amirlerinin temsil ettiği. Onun reddedilmesi, alternatif düşüncenin gitgide daha yüksek sesle dile getirilmesi olumlu bir gelişmedir. Türkiye’de sekülarizmin şayet bir geleceği olacaksa, genç kuşağın en azından bir bölümünün, sesi çıkan bir bölümünün, İslami dogmadan bağımsızlığını ilan etmesi lazım. Eskisi gibi kısık sesle ve utangaç bir tavırla değil, gümbür gümbür karşı çıkması lazım.

Öte yandan, mevcut haliyle Türkiye’deki ateist hareketin ciddi sıkıntıları olduğunu düşünüyorum. Bir şekilde kendilerini Kemalizmle özdeşleştirdiler. Türkiye devletinin otorite simgesi olan bir figürü kendilerine bayrak edindiler. Bu bence çok acayip bir gelişmedir. Ateizm, benim bildiğim, ideolojik zorbalığa karşı bir başkaldırıdır. Yeni kuşak Türk ateistlerinin çoğu ise ideolojik zorbalığa karşı çıkmıyor, tam tersine, bir başkaldırı hareketi olarak gördükleri modern İslamcılığa karşı, devletin ideolojik zorbalığını savunuyorlar. Daha da beteri. Bayrak edindikleri figür, siyasi kariyerinin uzun bir bölümünde İslami bir unvan olan Gazi unvanını taşımış biri. İslam dininin birtakım atadan kalma geleneklerine ve temalarına karşı çıkmış, fakat tarihi ve sosyolojik bir olgu olan İslam-Türk cemaatinin şampiyonluğunu üstlenmiş. Gâvuru denize dökmüş, yüzde doksan dokuzu Müslüman olan bir ülke yaratmış. Türk neo-ateizminde belirgin olan ırkçı ve milliyetçi vurgu, bu paradoksun dışa vurumudur. Fanatik bir kavmiyetçiliğe savruluyorlar. Fakat idealize ettikleri kavim, tarih boyunca kendini İslam’la tanımlamış olan ve bugün de Müslümanlıktan vazgeçmeyi aklından geçirmeyen bir kavim. Türk milliyetçiliğini Müslümanlıktan soyutlama düşüncesi ham bir hayaldir. Ulusalcı fanatizmle İslami fanatizm arasındaki duvar çok incedir. İlk krizde yıkılır.

Kemalcilik devletçilikle, devletçilik Türk milliyetçiliğiyle, Türk milliyetçiliği İslam asabiyetiyle eşdeğerdir. Bunu aklınızdan çıkarmayın.

Ateizm bir sorgulama disiplinidir. Bir sorgulama disiplini olmak zorundadır. Dogmaları kuşkuyla karşılayan, otoriteyle birleşmiş olan cehaleti kırmak ve delmek için çaba gösteren bir hareketin adıdır ateizm. Ateizmin topluma egemen olması veya toplumun egemen ideolojisi haline gelmesi mümkün değildir. Mümkün olmadığı gibi, arzu edilen bir şey de değildir. Ateizmin bir eleştiri hareketi olarak kalması gerekir. Toplum sağlığına faydalıdır o şekliyle. Var olan bir toplum geleneğinin emniyet supabı olmak zorundadır ateizm. Kendini herhangi bir gelenekle, töreyle, felsefi ve edebi müktesebatla bağlı saymayan, dedesinden, ninesinden, ailesinden ve mahallesinden devralınmış bir süreklilik duygusunu tanımayan, her türlü kültürel temelden yoksun, bir kibir ve nefret hareketini eğer ateizmle birleştirirsen, sonucu iyi olmaz diye düşünüyorum.

Dinin en azından birtakım yumuşak, hatta yavşak tarafları vardır. Yüzyılların getirdiği birikimle yumuşamıştır. Mücadele iradesini bir ölçüde kaybetmiştir. İki yüzlülüklerle donanmıştır. Bunlar iyi şeylerdir. Çünkü bunlar fanatizmin çığırından çıkmasını önleyen şeylerdir. Buna karşılık, Türk ırkçılığıyla birleşen Kemalizm, bugünün Türkiye’sinde her türlü dini ve İslami hareketten daha tehlikeli bir hareket olabilir. Çünkü bir ahlaki temeli yoktur. Ahlaki freni yoktur. Vatan mevzubahis ise gerisi teferruat diyen bir zihniyettir. Bu zihniyetin adı faşizmdir. Allahtan ki sayıları az ve güçleri de hiç zannettikleri boyutlarda değil. Yoksa Kemalcilerin elinde bu ülke ve bu halk çok şey çeker. Bosna’nınkiler filan devede kulak kalır. Tehlikeli bir harekettir Kemalizm.