Timurlu Rönesansı denildiğinde Timur’dan sonra, 15. yüzyılın ilk yarısında Semerkant ve onun uydusu olan kentlerde ortaya çıkan kültürel zenginlik döneminden söz ediliyor sanırım. Özellikle Timur’un oğlu Şahruh ve torunu Uluğ Bey zamanında ortaya çıkmış bir hadise. Çağatayca dediğimiz Türkçe lehçesinin edebî bir dil olarak belirmesi ve yüz yıllık bir dönemde parlak bir literatür üretmesi bu çağın eseridir. Bugün Özbekistan ve kısmen Afganistan olan sahada son derece şaşaalı anıtsal yapılar, camiler, medreseler, köprüler ve saire inşa etmişler.

Kıssadan çıkarılacak hisse hep aynıdır. Soygun ve talan yoluyla dahi olsa büyük bir zenginlik yaratırsan, büyük haraç toplayıp bir kamusal hazine biriktirirsen, bunun peşinden yetenekli insanlar sanatlarını ve bilimlerini konuşturmaya başlarlar. Ta ki değirmenin suyu kuruyuncaya kadar.

1500’lere doğru şölen sofrası dağılmış, Timur Devleti bin parçaya bölünmüş. 1520’ye doğru o parçalardan birinin mirasçısı olan Babür Şah buralarda hayat kalmadı deyip gitmiş, Hindistan’ı fethetmiş. Onun peşinden Orta Asya’nın yetenekli ve güçlü insanların birçoğu da yallah yeni yağma var diyerek Hindistan’a gitmişler. Semerkand, Buhara, Belh ve Taşkent kurumuş, Hindistan parlamış bu sefer.