Soruyu soran 25 yaş civarında olduğu anlaşılan bir arkadaş. Benim yaşım 65, ben de nefret ediyorum takım elbiseden ve giyenlerden.

Erkeklerin siyah ve gri renkler giymesi ve boyunlarına bir kravat takması hadisesi başlangıçta siyasi bir olaydı ve her zaman öyle kaldı. 19. yüzyıl başında Avrupa’da böyle bir kıyafet tarzı çıktı ortaya. Ondan önceki dönemde egemen sınıfların, güçlü ve zengin olan sınıfların alameti farikası, alabildiğine renkli, alabildiğine cafcaflı ve fırfırlı ve kurdeleli ve altınlı ve sırmalı giysiler, fantastik birtakım başlıklar giymekti. 14. Louis’nin tablolarını hatırlayın. 15. yüzyıl ressamlarının kalabalık sahnelerindeki domino desenli taytları filan düşünün. Yalnız Avrupa değil, evrensel bir olaydır. Osmanlı yönetici sınıfları, 2. Mahmut zamanına kadar, yani 1820’lere kadar, bir sanat eseri gibi giyinirler. Bir şaşaa, bir coşku, bir güzellik kabidesi olarak giyinirler. Yabancı ziyaretçiler bunların gravürlerini çize çize doyamamıştır. Hintliler, Çinliler, İnkalar, Aztekler, hepsi öyle. Zengin olmanın, güçlü olmanın, egemen olmanın belirtisi alabildiğine fantastik bir şekilde giyinmektir. Çok pahalı kumaşlarla, görülmemiş modellerle giyinmektir.

Fransız İhtilalini takip eden dönemde orta sınıfın öne çıkmasıyla, aristokrasinin siyasi etkisinin zayıflaması ve çökmesiyle birlikte erkeklerin ceset gibi giyinmesi adet oldu. Renksiz koyu renk bir ceket ve pantolon, içinden yine renksiz, beyaz bir gömlek. Herkes aynı model. Saçlarda bir numara yok. Ve bir tür sıradanlığın simgesi olarak boynuna bir tane boyunduruk takmak. Bir çağın, bir sınıfın, bir anlayışın simgesiydi bu. İlerici sayılan bir bakış açısının ifadesiydi: Bizim süsle, gösterişle işimiz yok. Biz bilimsel düşünürüz, doğal ve sade olanı temsil ederiz, giysilerimiz de dümdüzdür gibi bir anlayışın eseriydi. Her ilerici hareket gibi zamanla bir muhafazakarlığın simgesine dönüştü. 20. yüzyılda önce tüm Batı dünyasının, ondan sonra belki Arap dünyası hariç tüm dünyanın saygınlık ve modernlik simgesi oldu. Batılılığı, evrenselliği, eğitilmiş ve yönetici sınıfa mensup olmanın simgesi haline geldi. Temsil ettiği sınıfların ve zihniyetin eskimesiyle birlikte, 1970’lerden sonra yavaş yavaş geriledi. Öncü rolünü kaybetti. Takım elbise ve kravat giyenler 2000’lere doğru bundan utanmaya, özür dilemeye, ilk fırsatta takım elbiseyi atıp spor giyinmeye başladılar. Apple patronu Steve Jobs, yeni çağın moda ikonu oldu.

Son yıllarda dünyanın her yerinde siyasi liderler kravatsız olarak veya spor giyimle sahneye çıkmaya önem veriyorlar. Şimdi ilerici olan ya da çağın ruhuna uygun olan bu: Konfeksiyon giyinmek, sokak serserisi gibi giyinmek, spor giyinmek. Özgün giyinme ise yönetici kadrolarda henüz büyük tabu. Tek tük kadın siyasilerde bazen oluyor da, erkeklerde hiç yok. Tek olan, muhtemelen çok pahalı olan ve başka hiç kimseye benzemeyen rengarenk bir giysiyle kamuoyu önüne çıkma veya iş yerine gitme cesaretini henüz hiç kimse gösteremiyor.En kabadayısı renkli bir gözlük çerçevesiyle, kibar bir at kuyruğu ile, sıra dışı bir kravatla yetiniyor. Kanuni Sultan Süleyman’ın kavuğunu giyip sokağa yahut ekrana çıkmayı düşleyebilen yok henüz.