İkisi de olmaz. Çünkü aşırı sol olsun, cihadizm olsun, politik bir ideolojiye bağlanma, ancak kendini içinde yaşadığın toplumla özdeşleştirirsen, o topluma ait hissedersen, onun nasıl yönetilmesi gerektiğine dair bir fikrin ve duygun varsa anlam ifade eder.

Sayıca belli bir düzeye ulaşıp da marjinal ve yabancı sayılan topluluklar tipik olarak mafyacılığa yönelir. Ne devrimciliğe, ne dinciliğe, onlara benzer bir ideolojik yönelimi olmayan suç örgütlenmelerine meylederler. Madem bu toplum bize köpek muamelesi yapıyor biz de ona köpek muamelesi yaparız derler, dayanışma teşkilatları kurarlar ve kendilerini yok sayan legal düzenin boşluklarını bulup oradan kuvvetlenmeye çalışırlar. Amerika’da vaktiyle İtalyanlar olsun, İrlandalılar olsun, Zenciler olsun, bu yöne gitmişlerdir. Yani kriminelliğe yönelmişlerdir. Yeterince güçlü bir aile yapısı varsa bu kriminellik eğilimi bir iki kuşak sürer. İnsanlar bir yandan her türlü pisliğe, şiddet ve cinayet işlerine karışırken bir yandan da çocuğum aman bu işlere bulaşmasın, okusun adam olsun duygusunu yaşarlar. Amerika’da 20. yüzyıl başında İtalyan mafyacılarının tipik hayat öyküsü budur. Baba örgütlü suç yoluyla kazandığı gücü ve serveti, evladını aynı işlere bulaşmaması için korumaya harcar.

Öte yandan, aile yapısı kuvvetli değilse, evladı umurunda bile değilse, Amerikan zencilerinde gördüğümüz gibi genel bir dejenerasyon hali yerleşik hale gelir. Kuşaktan kuşağa pekişen bir kriminalite kültürü yerleşir ve kronikleşir. Avrupa ülkelerine baktığımızda, Fransa’da Cezayirlilere, İsveç’te Sırplara, ABD’de Latinolara baktığımızda hep bu ikilemle karşılaşıyoruz. İtalyan mafyasının yolunu mu izleyecekler, ABD Siyahlarının yolunu mu izleyecekler?

İngiltere’de Hintlilerin durumu istisnadır. Hintliler de marjinalize olan, baskı ve ırkçılık gören bir topluluktu. Fakat her şeye rağmen İngiliz toplumunun asimilasyon gücü olduğu için, ırkçılığı sembolik düzeylerde tutup yasal sistem içinde Hintlileri topluma entegre etmeyi başardılar. Hintliler bir iki kuşak içinde çarpıcı bir hızla yükseldi. O kadar ki şu anda İngiltere’de en üst siyasi makamların birkaçı birinci veya ikinci kuşak Hintli göçmenlerin elinde. Bir de İngiltere’ye ırkçı diyorlar ki Allah kuru iftiradan saklasın.