Nazım Hikmet neden Atatürk’ü övdü
Pazar Sohbeti
7 Şubat 2021
0:00
0:00
anahtar kelimeler
metin
Nazım Hikmet’in önce komünist olup sonrasında Kemalizm’e alkış tutması, eşlerinin kucağında bebeği terk edip başka kadınlarla aşk meşk içinde hayatını sürdürmesi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Biri ayrı konu, öbürü ayrı konu. Kemalizm’e alkış tutması diye bir şey pek o kadar yok aslında. Kuvayi Milliye Destanı’nı yazdı. Çünkü hapisteydi ve hayatının geri kalan kısmını saçma sapan bir suçlamayla hapiste geçirmesi ihtimali vardı.
Tek Parti diktatörlüğü döneminde aydınlar rejimin çok şiddetli psikolojik baskısı altında yaşadılar. Onlara iki seçenek sunuldu. Ya rejimin askeri olacaksınız, yeni Türkiye’nin kurucu kadroları olacaksınız. Onun ideolojisini, marşlarını, şiirlerini, dinini inşa edeceksiniz. Böyle yaparsanız size tüm kapılar açılır. Maaş bağlanır, milletvekili seçilirsiniz, büyükelçi olursunuz. Yapmaz iseniz hayatı size zindan ederiz.
O dönemde Türkiye’de devlet dışında geçimini sağlamak imkansıza yakın bir şey. Ya devlet memuru olacaksın ya da devletin verdiği görevleri üstleneceksin. Şeker Fabrikası Yönetim Kurulu’na gireceksin mesela Ahmet Haşim gibi. Tiran Başkonsolosu atanacaksın. Öyle anlaşılıyor ki özellikle 1920’li yılların ikinci yarısında resmen şiir ısmarlanmış. Şu, şu, şu şöyle yazılacak, beşinci kıtada Gazi’nin peygamberden daha büyük ve Tanrı’ya yakın olduğu söylenecek fakat doğrudan doğruya Tanrılık veya peygamberlik atfedilmeyecek, ‘gibi’ ile yetineceksiniz. Bu türden talimatlar verilmiş.
Kuvayi Milliye Destanı’nı yazması besbelli bir teslim oluştur. Bence ölçülü yapmıştır. Türkiye standartları düşünüldüğünde edep çerçevesi içinde yapmıştır. Kuvayi Milliye Destanı iyi şiirdir, çok iyi şiirdir. Sanırım 20. yüzyıl Türk şiirinin baş eseridir. Rejimi överken işin bokunu çıkarmaz, ölçüyü kaçırmaz. Onurunu korur. Araya gayet sıkı eleştiriler de sokar.
Biliyorsunuz, Nazım uyduruk kaydırık bir gerekçeyle, aslında Devlet Başkanı’nı yeterli şevkle övmediği için 28 yıl hapse mahkum edildi. Yıllarca hapis hapis süründü. 1938’den 50’ye dek 12 yıl hapis yaşadı. Memleketinden kaçmaya mecbur edildi.
Bence Atatürk ve kurduğu cumhuriyet hakkında bundan başka bir şey bilmenize gerek yoktur. Azgın ve ahlaksız bir dikta rejimidir. Memleketin bir tane düzgün şairi var. Prensip olarak rejime karşı bile değil. Kuvayi Milliye’yi ve Milli Mücadele’yi bir devrim olarak gören biri. Ve böyle bir adamı devlet başkanının sofrasında soytarılık etmedi, devlet başkanına kıçını oynatmadı diye bilfiil ömür boyu hapse mahkum ediyorlar. Böyle bir rejim. Pespaye bir zorbalık düzeni.