Twitter’da olsun, diğer sosyal medya sitelerinde olsun, Facebook’ta, YouTube’da, aralıksız reklam tufanı altındayız. Soru sorayım size. Ne kadar ilginçmiş bu, şunu bir tıklayayım bakayım nedir diye aklınızdan ya da gönlünüzden bir saniye için bile olsa geçirdiğiniz bir reklama ne sıklıkla rastlıyorsunuz? Ben sıfır. Bugüne kadar herhangi bir sosyal medya sitesinde reklam olarak karşıma çıkan bir şeyin, kenardan köşeden dahi olsa ilgimi çektiğine hiç tanık olmadım. Peki diyorum, ben belki huysuz bir insanım, ideolojik saplantılarım var, o yüzdendir. O yüzden, tanıdığım tanımadığım herkese sordum son günlerde. Hiç yok galiba, sıfır. Zero. Reklam olup da ilginç olan hiçbir mesaja rastlamıyorum.

Şimdi tamam, reklam her zaman aptal bir şeydir. Televizyon reklamı da böyle, gazete reklamı da böyle. İlgilenmeyişimiz normal diyelim. De, adamlar inanılmaz miktarda data topluyorlar. İddia ettiklerine göre bu veriler sayesinde artık Facebook sizi sizden daha iyi tanıyor. Bir sonraki davranışınızı algoritmik bir kesinlikle öngörebiliyor. Tüm insanlar zaten özünde robottur. Özgür irade diye bir şey yoktur, neyle ilgileneceğini biz kestirebiliyoruz diyorlar. Velakin tahminleri yüzde yüz karavana. Tutturma oranı sıfır. Şöyle diyelim: İşin başına bir şempanze koysalar, rastgele size reklam gönderse, büyük bir ihtimalle aralarından ilginççe bir şeyler çıkması olasılığı daha yüksek olur. Yani yapay zekanın zeka düzeyi ortalama bir şempanzeden düşük.

Milyarlarca dolar harcıyorlar datayı toplamak için. Ve bu data belli ki bir şeye yaramıyor. Ha neye yarıyor? Şu ihtimal geliyor aklımıza. Demek ki reklam bu işin paravan tarafıdır. Bilgiyi reklam amacıyla toplamıyorlar. Asıl bilgi toplayan devletlerin polis ve istihbarat güçleridir. Polis ve istihbarat birimleri sizin hakkınızla sosyal medyaya girdiğiniz andan itibaren her şeyi öğreniyor, biliyor, bir köşeye yazıyor.

Fakat bu da çok mantıklı değil. Çünkü reklamverenin hiç olmasa bir feedback mekanizması var. Reklam verir, bir sonuç alamazsa durur düşünür. Gerçi bunlar da çok akıllı değildir, bir sonuç almasa da madem herkes yapıyor biz de yapmalıyız diye devam ederler. Devlet örgütlerinin ise öyle bir mekanizması da yok. Gelirleri devletten yani sizin vergilerinizden ödeniyor, dolayısıyla topladıkları bilginin işe yaraması veya yaramaması zerrece ilgilendirmez onları. Bir bok yapıyorlarmış gibi görünsünler yeter.

Bu yapay zeka meselesine biraz da bu açıdan bakın derim. Bir çuvallama hadisesiyle karşı karşıyayız. Bir tane bile tutturamıyorlar. Ben öyle hiçbir ilgisi olmayan bir insan değilim, bir sürü konuya ilgim var. İlginç bir kitap olsa, film olsa, bilmediğim bir yere seyahat önerisi olsa, ilginç bir yeni bilgi olsa, inşaatla ilgili, otelcilikle ilgili bir şey olsa ilgimi çeker. Ama bir şekilde Twitter’ın veya Facebook’un veya YouTube’un reklamverenleri, ilgi alanlarımdan bir tanesini bile öngörmeyi başaramıyorlar. Ne kadar ilginç değil mi?