Ayhan Başoğlu’nun Malkoçoğlu çizgi romanları sayesinde milli muhayyilede yer alan Malkoç adıyla ilk kez 1400 yılı civarında Sivas’ta vali olan Malkoç oğlu Mustafa Bey’de karşılaşıyoruz. Bu zatın soyundan gelenler Bulgaristan’daki Niğbolu ve Silistre’de 1500’lerin ortalarına dek dört beş nesil ali kıran baş kesen olmuşlar. Akıncılıkla, yani şimdiki deyimiyle teroristlikle geçinmişler.

Malkoç nedir ve ne demektir bir sürü spekülasyona konu olmuş bir mesele. Sanırım Franz Babinger ortaya attı, acaba Bosnalı Malkoviç’lerden midir diye. Malkoviç Sırpça “küçükoğlu”, yaygın bir soy adı, hatta Amerikalı aktör de var John Malkovich isimli. Gerçek olsa hoş olurdu kesin. Fakat maalesef değil, daha doğrusu dayanağı pek zayıf. Moğolca bir bileşik isim olması mümkün görünüyor, hatta aslı belki de Moğolkoç'tur. Malgaç diye bir unvan bazı Türk devletlerinde karşımıza çıkıyor; birkaç yerde de yer ve sülale adı. Onun da anlamı ve kökeni muğlak.

Bilginin nasıl virüs gibi ürediğine dair ufak bir örnek. Türkçenin ilk modern sözlüğü diyebileceğimiz Ahmet Vefik Paşa sözlüğü 1876 tarihinde malkoç için “akıncılar ocağı sergerdesi ve Niğbolu mutasarrıfı meşhur hanedan” demiş. 25 sene sonra Şemseddin Sami sözlüğünde malkoç karşılığı “1. sabıkta akıncılar ocağının sergerdesi 2. meşhur bir eski hanedan”. Dikkat ediniz, iki tane rakam ekleyince anlamın nasıl kaydığını gördünüz mü? Vefik Paşa’da hanedan adı, yani özel isim. Sami Bey’de özel ada ek olarak, bir unvan. TDK Türkçe Sözlük’e gelince (1955 basımı) soy adı gitmiş, geriye kalmış “malkoç: akıncılar ocağının başı”. Oysa yok öyle bir unvan. “Mustafa Bey seni malkoç tayin ettik, Zühtü Bey de malkoç yardımcısı” diye bir durum olmuyor.