Almanya ile Hollanda’nın Kuzey Denizi kıyısında Friesland diye bir ülke vardır, bilir misiniz? Halkı Fries dili konuşur; daha doğrusu konuşurdu, şimdi bilen kaç kişi kalmıştır kim bilir. Aşağı Almanca’nın bir çeşididir, yapı itibariyle Eski Anglosaksonca’ya en yakın yaşayan-dil olduğu söylenir. Bin yıl önce merak edip bir iki gün etüt etmiştim. Sonra 1982’de Manhattan’da 124. Sokaktaki evi paylaştığımız gazeteci arkadaşımız Jane Halsema’nın dedelerinin, soyadından anlaşılacağı üzere, Frieslandlı olduğunu öğrenip birkaç gün onun geyiğini yaptık.

Frisbie tipik bir Nors köy adı, yani Vikinglerin Dokuzuncu yüzyılda İngiltere’yi istila ettikten sonra kurduğu ya da adlandırdığı köylerden biri. Britanya adalarında +bie veya +by ile biten yer adlarının hepsi öyledir... Derby, Whitby, Rugby, Lockerbie vs.. Adın anlamı “Fris köyü”. Leicestershire ilinde, yani Frisland’ın tam karşı yakasında, bu isimde bir köy varmış; şimdi yeri dahi unutulmuş... Köyün adını taşıyan bir aile 11. yüzyıldan beri İngiliz tapu kayıtlarında görülüyor. 1619 yılında ailenin bir ferdi Virginia kolonisine göçmüş, orada mezhep meselesinden başı sıkışınca Connecticut eyaletine taşınıp Branford kasabasına yerleşmiş, mebzul miktarda evlat sahibi olmuş. 1940lara gelindiğinde Brandford’da çok sayıda Frisbie soyadlı aile ve bir adet Frisbie Pastanesi görülüyor.

Frisbie Pastanesinin tepsi çörekleri komşu New Haven kasabasındaki Yale Üniversitesi öğrencileri arasında popülermiş diye anlatılıyor. Tepsi-uçurma oyunu orada keşfedilmiş ya da geliştirilmiş olmalı. Fred Morrison adlı biri, olayı ticari bir ürüne çevirmeyi akıl etmiş. Tasarladığı uçan tepsiyi 1957’de Kaliforniya’da Wham-o adlı şirkete satmış. Frisbee oyununu Amerikan gençliğinin alameti farikasına dönüştüren, bu şirket.

Bizde 2000 yılından eski kaydını bulamadım. Ama 1970’lerde Schweppes’in frizbi hediye ettiğini söylüyorlar, ki hayal meyal hatırlıyorum galiba. Çift e yerine i ile frizbi yazımının tercih edilmesi, Türkçeye 1980-85’ten önce girmiş olduğunun işaretidir. O tarihten sonra gelse muhtemelen İngilizce yazılış benimsenmiş olurdu.