Çok basit. Avrupalılar dediler ki, gel gel bize gel. Sana ciciler alacağız. Ülkeni kalkındıracağız. Para bizde bol. Medeniyet bizde. Sen de medeni olmak istemez misin? Gençlerini düşün. Medeni ol. Bunu vaat ettiler. Ve Sırbistan’dan kopmasını şart koştular.

Şimdi enteresan olan şu. Bu anlattığım öykü 2006’dan bugüne geçen sürecin öyküsü ya? Bu öykü aslında 12. yüzyıldan beri Karadağ’ın öyküsü. Karadağ diye bir yerin varlık nedeni bu. Çünkü dağ bu adı üstünde. Halkı da Sırpların bir dağlı aşireti. Sahilde İtalyanlar, daha sonra Avusturya-Macaristan boy gösteriyor. Diyorlar ki, gel seni kalkındıralım, ticaret yapalım, çocuklarını gönder okutalım, sana bilardo masası hediye edelim, tenis öğretelim, Avrupalı yapalım seni. İnsanların hoşuna gidiyor tabii, yani mantıklı bir şey. Tarih boyunca hep böyle olmuş. Önce Bizans’a karşı, sonra Sırbistan Krallığı’na karşı, sonra Osmanlı Devleti’ne karşı Avrupalıların sahilde tuttukları bir köprü başı olmuş Karadağ. İyi mi olmuş? İyi olmuş. Güzel bir ülke, insanları da güzel. Avrupalılıkları kıvamında. Abartmadan, alçakgönüllü bir şekilde Avrupalı olmuşlar.

Bir yanıyla kimlikleri, varlıkları Sırplık üzerine kurulu. Ama Avrupa da uzaktan gel gel dese niye gitmesin ki? Karadağ’ın kısa tarihi bundan ibaret.

İki veya üç noktada sıkıntısı var Karadağ ulusal kimliğinin. Biri dil meselesi. Madem ayrı devlet olduk bizim dilimiz farklı, bizim dilimiz Sırpça değil Karadağca diyen insanlar türedi bugün. Bunlar ülkenin iç güney kesiminde yoğun. Fakat ülkenin kuzeyinde ve birçok bölümünde, ne diyorsunuz kardeşim, biz Sırp’ız, dilimiz de Sırpça diyenler çoğunlukta. Karadağlılık fikri, başkentin ve sahil şehirlerinin Avrupai elitleri arasında cazibe taşıyor. Köylü anlamıyor öyle şeylerden.

İki, kilise büyük bir sıkıntı kaynağı oldu. Çünkü öteden beri Karadağ Kilisesi Sırp Patrikhanesinin bir alt birimi. Karadağ bağımsız dahi olsa Karadağ Kilisesi Sırp Kilisesi’nden bağımsız değil. Bunun üzerine bağımsız bir Karadağ Ortodoks Kilisesi kurmaya teşebbüs ettiler, tıpkı Ukrayna’da yaptıkları gibi. Büyük arbede çıktı. Halen ülkenin her yerinde kiliselerde gururla Sırp bayrağı dalgalanıyor. Din kardeşimiz onlar diyorlar.

Üçüncüsü siyasi kadrolaşma ve Milo Cukanoviç hadisesiydi. Onun çok ayrıntısını bilmediğim için şimdilik girmesem daha iyi. Öğrendikçe size anlatırım.