İlk hedefiniz Akdeniz’dir deyip neden İzmir’e çıktılar
Pazar Sohbeti
18 Nisan 2021
0:00
0:00

anahtar kelimeler

metin

Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri demişler, sonuçta İzmir’e çıkmışlar. Neden çıkmışlar?
Ege Denizi diye bir yer yoktur 1930’lara kadar. Bazen Adalar Denizi diye geçer Osmanlı terminolojisinde, fakat alışılagelmiş adı Akdeniz’dir. Yahut Bahri Sefid, aynı şeyin Osmanlıcası. Akdeniz’in bir körfezidir sonuç olarak. Batı terminolojisinde de yakın çağlara kadar Ege pek duyulmaz, Arşipel Denizidir adı, yahut da Mediterane’dir, Akdeniz yani. Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir ileri dediğinde İzmir’i kast ediyordu, yanlış yere çıkmadılar.
Ege Denizi adı 1934’te icat edildi yanlış hatırlamıyorsam. 1934’te veya 35’te okullar için Türkiye haritası yeniden düzenlendi. Coğrafi bölgeler falan tanımlandı. Bugüne kadar hala Türkiye’de okullarda müfredata esas olan coğrafya öğretisi tanımlandı. O vesileyle 19. yüzyıldan itibaren Avrupa haritacılığında yerleşik hale gelmiş olan Ege Denizi adı benimsendi. Fransızcası Egée diye yazılır ama Eje okunur, İngilizcesi Aegean yazılır Eciyın okunur, Eski Yunancası Aigeos’tur. Türkçede Eje yahut Ece değil Ege’nin benimsenmesi için bir sebep gösterdiler. Dediler ki Türkçede ege demek aka demek, aka demek ağa demek, onun da bey, yiğit, alp filan gibi bir anlamı var. Türkçedeki aşağı yukarı tüm yer ve soy ve kişi adları zaten ya yiğit demektir, ya bahadır demektir, ya kahraman demektir, ya güçlü demektir. Başka şey gelmez akıllarına. Ege’nin de Türkçe bir kelime olduğu, aka kelimesiyle eşdeğer olduğuna, egemen kelimesinin de bunlardan kaynaklandığına karar verildi. Ve denizin adı resmen Ege Denizi oldu.
Sonuç olarak o denizin bir adının olması fena bir şey değil, iyi ki bir adı var. O ad, atıyorum, İzmir Denizi de olabilirdi, Adalar Denizi de olabilirdi, Eje Denizi de olabilirdi. Öyle olmadı, Ege Denizi oldu. Yer adı seçimlerinin çok da anlamlı olması gerekmiyor. Bir kere tuttu mu tutar.