Freud, özellikle gençken, ilk okuyuşta cazip gelir. İlgilendiği konular açısından, üslubu açısından, pseudo-bilimsel yaklaşımı açısından genç insanları cezbeden bir yazardır. Bana da öyle olmuştu, çok genç olduğum bir dönemde. Aşağı yukarı bütün eserlerini okudum sayılır. Hakkındaki düşüncelerime gelince... A’dan Z’ye şarlatanlık olduğunu düşünüyorum.

Şöyle düzelteyim. İnsan zihnini ve insan davranışlarını, yüzeysel görüntüsü bazında değil, görünmeyen amilleri açısından değerlendirmek fikri, bu bakış açısı, 20. yüzyılın önemli keşiflerinden biridir. Yani, insanın aklen bildiğini zannettiği, açıklayabildiği şeylerin altında başka şeyler yatabilir fikri, doğru bir şeydir.

Fakat klinik çalışma olarak... özellikle rüyalar teorisi, bilinç altı, bilinç, süper ego üçlüsü, Ödipus kompleksi, bu teoriler deli saçmasıdır. Hiçbir ampirik temeli olmayan, doğrulanması ya da yanlışlanması imkansız afaki tezlerdir. Günümüzde gülünç sayılacak ölçüde terk edilmişlerdir.

Diyeceğim bu. İnsanların zihinsel evrimlerinin bir aşamasında Freud’la tanışması önemlidir, lazımdır, gereklidir ve öğrenecek şeyler vardır. Fakat fazla ciddiye almayın derim.