Farsça ile Kürtçe ayrı dil mi
Pazar Sohbeti
7 Kasım 2021
0:00
0:00

anahtar kelimeler

metin

Bir kelime için, şu kelime Almanca değil İngilizcedir veya Kürtçe değil Farsçadır demek dil bilimsel açıdan doğru bir ifade midir?
Elbette ki doğrudur. Yani, diller diye bir şey var. Olmasa Babil Kulesi’nde insanlar kardeş kardeş geçinir giderdi.
Kürtçe ve Farsça iki ayrı dildir. Türkiye Türkçesi ile Özbekçe de iki ayrı dildir. Ortak kökenden gelmesi ve birçok benzerliklerinin olması bu gerçeği değiştirmez.
Bir dili dil yapan şey, o dilin yasaklarıdır. Örneğin ben burada sizinle konuşurken, arada tek tük Fransızca veya İngilizce kelimeler kullanıyorum, fakat Ermenice veya Estonca bir kelime kullanmak aklıma gelmiyor. Çünkü konuştuğumuz mecranın, yaptığımız diyalogun bir dizi kuralı var ve bu kurallara uymak zorundayım. Ğrr, vjjt gibi Türkçe fonem hazinesine dahil olmayan sesleri çıkarmıyorum. “Bakışsız kedi kara Ayhanıyor fakat” gibi, Türkçe sözdizimine belli bir tolerans noktasından öte aykırı olan kelime dizileri kurmuyorum. Son derece karmaşık yasaklarla çevrili bir sistem içinde hareket ediyorum.
Bir dili diğerinden ayıran şey işte bu yasaklar sistemidir. Bir zaptiye sistemidir dil. Türkiye Türkçesi’nin 2021 yılındaki sistemi ile mesela 1821 yılındaki sistemi yahut 2021 yılında Özbek Türkçesinin yasaklar sistemi farklı farklıdır. Muhatapların tolere edebileceği belli bir esneklik payının ötesine geçip yasakları zorlarsanız insanlar sizin saygısızlık ettiğinize ya da dili bilmediğinize ya da aklınızı kaçırdığınıza hükmederler.
Almancanın yasaklarıyla İngilizcenin yasakları farklı. O yüzden bunlara iki ayrı dil diyoruz. Köken itibariyle ortak bir dilden evrilmişler. Çok değil 1500 yıl önce İngilizce dediğiniz dil Sakson Almancasının bir lehçesiymiş. Şimdi artık değil. Ayrı bir evrim çizgisi izlemiş. Ayrı bir kültürel hafıza edinmiş. Ayrı innovasyonları, yani dil yeniliklerini benimsemiş. O da aynı bu da aynı ne fark eder deyip İngilizce sözün arasına Eski Saksonca veya Yeni Almanca parça atarsanız sizi yuhalarlar. Aynı şey Türkçe ile Özbekçe için de geçerli. Farsça ile Kürtçe ve hatta Zazaca için de geçerli.
Farsça zaten Kürtçedir zehabına kapılan arkadaşların problemi genel anlamda bilgisizlik sanıyorum. Bir şekilde bu arkadaşlar konuştukları Kürtçenin değerli bir kültürel varlık olduğunun farkına vardılar. Bu dilin bir geçmişi, bir grameri, bir edebiyatı olduğunu öğrendiler. Derken Farsça’ya kulak misafiri olunca onun da biraz Kürtçe’ye benzediğini fark ettiler. “Gaa, Kürtmüş lan bunlar da” kanısına kapıldılar.
Doğru dürüst tarih eğitimi olmayınca böyle oluyor maalesef.