Ermeni kişi adları neden Rumlarınkinden farklı
Pazar Sohbeti
11 Temmuz 2021
0:00
0:00
anahtar kelimeler
metin
Rumlarda erkek ve kadın isimleri kahir ekseriyetle Hristiyan aziz isimleri iken neden Ermenilerde isimler ağırlıklı olarak Hristiyanlık öncesi pagan isimleridir?
Tıpkı eski tip Katolik toplumlarındaki gibi Yunanlarda da doğum günü değildir önemli olan, isim günüdür. Yani o ismi taşıyan Hristiyan azizinin yortusu. Adın Dimitri ise yılda bir Aziz Dimitri gününü kutlarsın, doğum gününü kutlamazsın. Aziz Nikola günüdür, Azize Eleni günüdür, Azize Paraskevi günüdür. Her aziz ve azizenin mutlaka bir günü vardır ve o gün eşler, dostlar, akrabalar bir araya gelip kutlama yaparlar. Popüler azizlerin hepsi yüz yüz elli tane kadar isimdir ve Yunanların ezici çoğunluğu, ezici derken %98 gibi bir kısmı bu isimlerden birini taşır. Çünkü öbür türlü kutlayabileceğin bir gün olmuyor. Son yıllarda bütün dünyada trend olan isimleri soysuzlaştırma akımından Yunanistan çok az etkilendi. Hala yeni doğanların çok büyük bir çoğunluğuna klasik Hristiyan adlarından biri veriliyor. Sadece çok küçük bir entelektüel elit çevrede Antik Yunan isimleri kullanılır, Ksenophon, Periklis, Plutarhos vesaire. Fakat onlar istisnadır. Üstelik modası da geçti sanırım.
Ermenilerde kişi adlarına çalışırken bir şey çok dikkatimi çekti. Eski devirlere, yani Osmanlı öncesine baktığınız zaman Ermeni kişi adlarında son derece net bir şekilde iki ayrı grup göze çarpıyor. Feodal yönetici sınıf isimleri neredeyse istisnasız olarak eski İrani isimler. Eski Pers krallığından, Part krallığından, Sasanilerden veya İran mitolojisinden alınmış pagan isimleri. Dikran, Drtad, Ardavazt, Ardaşes, Vartan, Vahram, Vağarşag, Xosroviduxt, Vramşabuh vesaire. Kral isimleri, yönetici sınıf isimleri böyle. Buna karşılık halktan insanların, köylülerin ve din adamlarının ise, her zaman Krikor, Kevork, Minas, Hagop, Maryam gibi Hristiyan adları var.
Türk hakimiyeti çağlarında eski pagan isimleri büyük ölçüde unutulmuş, marjinalleşmiş, Hristiyan isimleri kullanılmış. Çok sık olarak Türk adları da kullanılmış, Gülizar, Şahin, Murat gayet yaygın Ermeni isimleri. 19. yüzyıla geldiğimizde eğitim kurumları yoluyla eski pagan isimleri canlandırıldı, yaygın olarak yeniden kullanıma girdi. Çünkü 19. yüzyıldaki Ermeni ulusal uyanışı aynı zamanda kiliseye ve dini geleneğe karşı bir başkaldırıydı. Rumlarda ise böyle bir şey olmadı. Rumlar kiliseyle beraber millileştiler. Ermeniler kiliseye rağmen millileştiler ve bunun sonucu olarak özellikle okula gitmiş Ermenilerde yeniden 19. yüzyılda antika Ermeni soylu isimleri moda oldu.
Günümüzde trend tamamen değişmiştir. Şu anda verilen isimlerin neredeyse tamamı kuaförden çıkma plastik isimler. Tamamen uydurma, ne anlama geldiği belli olmayan, gelenek sahibi olmayan isimler. Bu benim hoşuma giden bir şey değil. Ben beş çocuğuma da klasik, yüz yıllardan beri anlamı belli olan ve yüz yıllardan beri kullanılan isimler vermeye özen gösterdim.