Eflatun neden olmaz
Pazar Sohbeti
17 Ekim 2022
0:00
0:00

anahtar kelimeler

metin

Platon’un yani Eflatun’un ideal olarak gösterdiği devlet yapısı sizce bugün nasıl uygulanabilir?
Uygulanamaz. Kendi zamanında da uygulanamazdı. Platon’u sosyal bağlamında görmek lazım. Atina’nın hızla demokratik yozlaşmaya ve oligarşik yolsuzluğa battığı bir dönemde, eski Atina aristokrasisinin, aileden gelen güce ve mülke sahip olanların hızla iktidarı kaybettiği bir aşamada, bir nostaljinin ürünüdür Platon’un siyaset üzerine yazıları. Kendisi öyle bir ailenin mensubuydu. Atina’da iktidar yapılarından artık tasfiye edilen bir sınıfın, “Ah ah kardeşim, bu güç bizde olacaktı ki biz mantıklı bir şekilde bu ülkeyi yöneteydik” hayalinin ürünüdür.
Karşı cephede Aristoteles, Atina’nın yerlisi değildi, dışarıdan gelme birisiydi, aristokratik bir pozisyonu yoktu. Gerçi krallarla samimiydi, fakat köken itibariyle yeni sınıfların temsilcisiydi. Dolayısıyla Eflatun’a ve onun temsilciliğine karşı şu eleştiriyi yaptı. Kardeşim çok güzel şeyler anlatıyorsunuz bize, şahane fikirler filan da, gerçek dünyayla bir alakası yok bunun. Soyut bir idealden hareket edeceğinize benim yaptığımı yapın. Bakın 500 tane farklı Yunan şehir devletinin anayasalarını topladım. Bak şurada arşivim. Bunları teker teker inceliyorum ve birbirinden farklarını, hangisinin birtakım yönlerinin iyi, birtakım yönlerinin kötü olduğunu inceliyorum. Ampirik metoda geçiyorum. İdealizme karşı ampirizmi savunuyorum.
Platon daha yazdığı gün yenilmişti. Bugün hele hiç alakası yok.