İktidarın çapı ve süresi konusundaki tüm sınırlamaları kıran birisi tanım gereği diktatördür. İki sınırı vardır iktidarın. Bir, hukuki sınır. Yani devlet de olsan şunu şunu yapamazsın, belli sınırları ihlal edemezsin. Edersen birtakım kurumsal düzenlemeler, yasal ve töresel düzenlemeler, dini düzenlemeler devreye girer, engellenirsin, yapamazsın, sınırların ötesine geçemezsin. Geçersen zulüm ve zorbalık sınıfına girer. İkincisi, modern dünyada iktidarın bir süre sınırı vardır. Çünkü iktidar, doğası gereği biriken bir şeydir. Devleti yönetiyorsan yavaş yavaş bütün köşe başları eline geçer. Belli başlı ilişkileri, iktidar ağlarını kurarsın ve gücün gitgide artar. Dolayısıyla bunun bir süre sınırının olması gerekir. Ne bileyim, sekiz yıl, on yıl. Ondan fazla kalırsa kontrol edilemez hale gelir. Şu anda bu süre sınırı kalkmış durumda Türkiye’de. Recep Tayyip Erdoğan’ı iktidardan indirebilecek hiçbir güç yok. Seçim olacak da, kaybedecek de, gidecek de, bunların hepsi tıraştır. Devlete hakim ve ölmedikçe gitmeyecek.

Hukuki sınırlara gelince, her alanda gördüğümüz bir durum var. Camilerde okunan salalardan tut, Osman Kavala’nın ya da Ahmet Altan’ın tutuklanmasına kadar git, hukuki sınırlar ortadan kalkmış durumda. Yönetimin tüm kademeleri devlet başkanının iki dudağının arasında. Buna hayır diyebilecek, kardeşim saçmalama yeter artık diyebilecek bir güç yok. Özetle iktidarın hukuk ve süre sınırları ortadan kaldırılmış. Bunun adı diktatörlüktür. Başka bir adı yoktur.

Durum budur. İyi midir, kötü müdür, halk tasvip ediyor mu, kerhen boyun mu eğiyor, bunlar ayrı mevzular. Niye hala bu kadar kitle desteği var? Onun da cevabı çok basittir. Adamın karşısına Kemal Kılıçdaroğlu’nu koyarsan, odun da olsa adam seçimi kazanır. Bu seçim kaç oldu, Kemal Kılıçdaroğlu versus Recep Tayyip Erdoğan? Sekiz seçim mi, dokuz seçim mi oldu. Hepsinde sonuç aynı. Bundan sonrakinde de aynı sonuç çıkacak. Yüz defa yapsan yine aynı sonuç çıkacak. Yarın seçim olsa, beş sene sonra seçim olsa yine alınacak sonuç üç puan aşağı beş puan yukarıdır. Değişmez, çünkü değişmesi için bir sebep yok. Oyuncular belli, tercihler belli, kimsenin tercihini değiştirmesi için bir neden yok ortada. Değişmesi için yepyeni seçeneklerin çıkması lazım. O olmadığı sürece fark etmez.

Kronoloji notu: Kılıçdaroğlu liderliğindeki CHP’nin kazanacağına kesin gözüyle bakılan 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetmesinden üç yıl önce yapılmış bir söyleşi.