Bu sorular, demokrasi denilen sistemin işleyişini pek kavrayamamış olduğunuzu gösterir. Kaygılanmayın, toplumların nasıl yönetileceğini oy verenler belirlemiyor. Bin bir türlü yönetim mekanizması var sözünü ettiğiniz profesörün, sanayicinin, valinin, büyükelçinin müktesep haklarını koruyan. Kimse dağdaki çobana sormuyor bunları nasıl yönetelim diye. Dağdaki çoban istediği kadar kendini yırtsın, faiz ve emisyon politikası üzerinde, uluslararası diplomasi üzerinde, iç güvenlik politikaları üzerinde, Londra büyükelçisinin tayin ve özlük işleri üzerinde söz sahibi olma ihtimali sıfır.

Halk oyuyla seçilmiş meclisin nihai egemenliğe sahip olduğu fikri, 1789’lardan kalma bir mittir. Meclisin egemenliği semboliktir. Devlet başkanı halk oyuyla seçiliyorsa, halkın devlet başkanı seçme özgürlüğü de semboliktir. En iyi ihtimalle Coca Cola ile Pepsi Cola arasındadır seçim, çoğu zaman o şans bile yoktur çünkü seçim sonucu önceden belirlenmiştir. Dağdaki zavallı çobana, dört veya beş yılda bir kendini adam yerine konmuş hissetmesi için sembolik bir fırsat verilmiştir.

Unutmayın ki o adam devlete vergi ödüyor. Karşılığında ödeyeceğiniz en ucuz bedel, birkaç senede bir bir kağıda mühür basıp kendini mühim hissetmesini sağlamak olabilir. Yok vergi bile ödemiyor deseniz, daha fazlasını yapıyor. Oğlunu askere gönderiyor. Ülke yönetiminde söz sahibi olduğu hayali yoksa neden göndersin? Askere gidip kendine ait olmayan silahlarla talim etmek yerine neden kendi silahıyla dağa çıkmasın? Hatta neden, yeter gayri deyip başkenti yerle bir etmesin?

Böyle düşünürseniz, önerdiğiniz formüllerin ne kadar dar görüşlü, ne kadar cılız ve cimri olduğunu görebilirsiniz sanırım.