Bazı Kürtler Türk mü
Pazar Sohbeti
6 Şubat 2022
0:00
0:00

metin

Rışvanlılar Türk mü? Yusuf Halacoğlu öyle diyor.
Aşiret dediğiniz şey siyasi ve askeri bir oluşumdur. Arzu ederseniz adına bir tür çete veya mafya da diyebilirsiniz. Güvenlik hizmeti verme karşılığında itaat ve haraç tahsil eden bir yapılanma. Bunu ilk kuranlar çoğu zaman yakın akraba ve dostlarıyla yola çıkarlar. Dolayısıyla o çevrenin dili ve töresi aşiretin egemen dili ve töresi olur. Sonradan katılanlar mecburen o dili ve töreyi benimserler.
Rişvan aşireti veya federasyonu, bildiğim kadarıyla 16. yüzyılda Mustafa Paşa Rişvanî’nin Halep’ten Malatya’ya uzanan sahada egemenlik kurmasıyla oluştu. Aşiret halkı kışları en çok Birecik, Halfeti ve Besni’de yerleşikti. Yazları Sivas ve Çorum’a dek dehşet saçtılar. Egemen dilleri şüphesiz Kürtçedir. Abbasi geleneğine referansla siyah giysi giydikleri için Kürtçe “karalar” anlamında Reşvan adıyla anıldıkları söylenir. Osmanlı kaynaklarında sık sık ‘Türkmen Ekradı’ olarak nitelenirler. Bu deyimin anlamı üzerinde tonla spekülasyon yapıldı. “Dulkadiroğlu ve Halep Türkmen beyliklerinin Kürtleri” mi demektir? “Vaktiyle bunlar Türkmen beyliği altında örgütlenmişti şimdi Kürt’e tabi oldular” mı demek istenmiştir? “Aralarında Türkmen kabileleri de var” mı kastedilmiştir? Doğrusunu isterseniz bilmiyorum. Her halükarda aralarında bazı Türk cemaatlerinin, daha doğrusu evvelce Türk olan toplulukların bulunduğu şüphesizdir. Mesela Rumiyan var, Rumyanlı diye de geçer, isimleri alenen “Türk oğlu” demek, çünkü bu taraflarda Rumi demek Türk demektir. Siverek-Karacadağ’da Tirkan var, Rişvanlara tabi mi değil mi bilmiyorum, adı üstünde “Türkler”. Ama Kürtlüğü tercih etmişler. Kürtlerle bir araya gelmişler. Kürtçe konuşuyorlar. Nesin diye sorunca Kürdüm diye cevap veriyorlar. Kürt olmuşlar. “Sen Kürt değilsin, illa Türksün, bir kere bulaştı mı çıkmaz bu meret” demek saygısız bir tavır bence.
Bu şekilde baktığınız zaman çok daha berrak bir şekilde anlıyorsunuz olayları.