Kemalizm’in belli başlı üç sosyal ayağı var, onları hatırlayalım. Birincisi Türk orta sınıfıdır. Yani en üst elit tabaka hariç az çok okumuş, şehirli, meslek sahibi kesim. Avukatlar, doktorlar, mühendisler, müdür beyler, vesaire. Onları avamdan ayıran bir kimlik belirtecidir Kemalizm. Bu kesimin coğrafi olarak neden batıda ve kıyılarda yoğunlaştığı malum. Türkiye’de devlet memuruysan, otuz sene Anadolu’da çile çektikten sonra emekliliğinde ya İzmir’e, ya Antalya’ya, yahut Bursa’ya, Samsun’a, Çanakkale’ye yerleşirsin. Memur değil de meslek sahibiysen, okulu bitirir bitirmez ilk iş o taraflara göçersin. Şimdi belki biraz değişmiştir bu trendler ama bundan birkaç yıl öncesine dek böyleydi. Okuryazar orta sınıfın kalesidir Batı Anadolu hilali.

İkinci grup Rumeli muhacirleridir. Bunlar Türkiye’nin batı kesimlerine yerleştirilmiştir. En başta Trakya, Marmara bölgesi, Ege’nin kıyı kesimi, kuzeyde Batı ve Orta Karadeniz taraflarını içeren yay şeklindeki alanda nüfusun büyük bir oranını oluştururlar. Onlar arasında Cumhuriyet Halk Partisi ve Mustafa Kemal sevgisi kuvvetlidir.

Üçüncü kesim Aleviler. Alevilerin asıl yurdu gerçi İçdoğu Anadolu’dur. Yani Sivas, Malatya, Tokat, o taraflar. Fakat 1970’lerden itibaren oralarda yaşatılmadılar, kovuldular, kaçmak zorunda bırakıldılar. Sonuçta yurt dışına göçemeyenlerin büyük çoğunluğu batının büyük kentlerine yerleşti. Bugün özellikle İstanbul ’da Alevi oyu önemli bir oranı temsil ediyor.

Aleviler için Mustafa Kemal bir direniş simgesine dönüşmüştür. Onları hiçe sayan, onları devletten ve vatandaşlıktan dışlayan bir ideoloji ülkeye hakim bugün. Kemal simgesi onlar için her şeye rağmen biz bu devlette hak sahibiyiz deme imkanı veren bir dayanaktır. Siyasi bir gösteride Atatürk büstünü taşırken aslında İslami aşağılamaya meydan okuyorlar, ben de bu devletin sahibiyim mesajını veriyorlar. Bu da yine son derece anlaşılır, insani bir tepkidir. Kemalciği son tutamakları olarak, erimemek ve ezilmemek için dayanacakları yegane şey olarak sürdürüyorlar. Bu konuda onlara hak vermemek mümkün değil.

Kendimle çelişiyor muyum burada? Sanmıyorum, hayır. İnsanların neden Müslümanlıktan ya da Kemalizmden medet umduğu benim için muamma değil, anlıyorum bunu. Birazcık empati duygun varsa, sekter kavganın biraz dışına çıkıp mesafeli bakabiliyorsan zor değil bunları anlamak. Ama çözüm nedir diye düşündüğün zaman, birtakım çıkmazlar nasıl aşılır diye düşündüğün zaman, o zaman başka bir perspektiften bakman gerekir.