Aşiret kültürünün sadece Orta Doğu toplumlarında bulunduğunu zannetmiyorum. Doğru değil bu. Oldukça evrensel bir fenomendir. Eski çağda Germenlerde, Vikinglerde, İskoçlarda var. Bilhassa Balkan Slavlarında çok vurgulu olarak var. Şimdi mesela Korsika’da adına klan deniyor. Latin Amerika’da çete, yani gang veya pandilla deniyor. Afrika’da da yaygın bir fenomen.

Devletin zayıf olduğu yerde, yani devletin topluma yeterince nüfuz edemediği, toplumu ortak bir yapılanma içinde asimile etmeyi başaramadığı yerlerde aşiret kültürü güçlü olur. İnsanların güvenliğe ihtiyacı var. Biri cinayet işlerse, gerekirse ölüm pahasına birilerinin bunun intikamını alacağını bilmen lazım, yoksa cinayetin önünü alamazsın. Sadece cinayet de değil. Biri bana omuz atarsa, kızıma göz koyarsa, tarlamın yarısını gasp ederse, bahçeme getirip moloz dökerse, ödünç aldığı eşeğimi geri vermeyi reddederse, baş vuracağım bir yer olması lazım. İnsanlar kötüdür. İnsanoğlu her türlü kötülüğü yapabilen bir mahluk. Bu kötülüğü önlemek için benim bir şeylere sırtımı vermem lazım. Eğer devlete verebiliyorsam ne ala. Devlet yoksa aşiret.

Bir dayanışma teşkilatıdır aşiret. Dünyanın her yerinde aşiretler bir etnik birlik, bir ortaklık, bir klan, bir soy olduklarını iddia ederler. Dünyanın hiçbir yerinde hiçbir aşiret gerçek anlamda bir soy değildir. Çeşitli nedenlerle bir araya gelmiş ve kendi aralarında evlenerek akrabalık ilişkileri tesis etmiş bir zümredir. Siyasi bir oluşumdur. Temeli de korunma ihtiyacıdır. Başka neden böyle bir oluşum olsun ki?