Bu soruya çok net bir cevap vereyim. Antik Yunan ve Roma filolojisinden daha ilginç ve daha bakir olan konu, Antik Yunan ve Roma filolojisinin tarihidir. Batıda, Rönesans’tan bu yana Antik Çağ çalışmalarının tarihi. 1450’lerde, Venedik’ten başlayarak neden ve nasıl eski Yunan tarihine ve Yunan filolojisine merak saldılar? Hangi aşamalardan geçtiler? Nasıl bir bina kurdular? O kadar heyecan verici bir konu ki, filolojinin tarihi, historiyografinin tarihi. Neden bu konuya ilgi duydular? Neden Antik Yunan ve Roma çalışmaları 400 yıl boyunca, yani 1450’lerden başlayıp Winckelmann’lara, ta 1850’lere dek neden Batı’nın yüksek kültür üretiminin en önemli konusu haline geldi? Neden bunun üzerine kurdular bir medeniyeti? Bu süreçte kimler çalıştı, kim adım adım hangi tuğlayı koydu? 15. yüzyılda işlevi neydi? 18.cide neydi, Romantik çağda neydi?

Büyük oğlum Arsen Classics doktorası yapıyor Harvard’da, onunla bu konuyu tartıştık. Ona şunu önerdim. Liddell ve Scott Sözlüğü İngilizce’de Antik Yunanca’nın klasik sözlüğüdür. Muazzam bir sözlüktür. Eski Yunanca metin korpus’unda geçen, derleminde deniyor şimdi, tüm kelimeleri ve her birinin tüm nüasnslarını içeren şahane bir sözlüktür. O sözlüğün on on beş sayfalık bir önsözü var. O kadar heyecanlı bir destan anlatıyor ki, 16. yüzyıldaki ilk Antik Yunanca sözlüklerden bugüne nasıl geldik? Hangi fikirler ortaya atıldı? Hangi gelişmeler oldu? Kim kimin eserini eleştirip onun üzerine bir kat daha çıktı? Eski Yunan filolojisinin hikayesi bana çok heyecan verici geliyor. Ve tabii buna paralel olarak, neden eski Yunan’a dayanma ihtiyacını hissettiler? Daha önce, 13.-14. yüzyıllarda Batı Avrupa için kültürel referans noktası Arap skolastiği idi. Onun reddedilmesiyle doğan boşluğu Antik Yunan’ın keşfi nasıl doldurdu?

Asıl zevkli konular bunlar bence, Eski Yunan’ın tarihinden çok.