Ya, bir de öyle bir şey var biliyorsunuz değil mi? Hatay ilinin güney kısmında, Antakya merkez ile Altınözü, Samandağ ve Arsuz ilçelerinde bir zamanlar nüfusun kayda değer bir kısmını oluşturan bir Hristiyan topluluğu vardı. Günlük yaşamda Arapça konuşurlar, gelenek itibariyle Rum Ortodoks Kilisesine mensupturlar, ama yanılmıyorsam kağıt üstünde Roma Kilisesine bağlanmışlardır. Kilise ayinleri Ortodoks töresine uygundur. Suriye’de de Amerikalıların başlattığı iç savaşa dek bu topluluk nüfusun %10-15 gibi bir payını oluşturmaktaydı. Tarihi Suriye’nin bir parçası olan Hatay’ın güney kısmında da yine Suriye’nin kültürel mozaiğinin bir parçası olarak böyle bir nüfus vardı. Kültürel olarak kendilerini Rumlara yakın sayarlar. Yunanlıyla evlenmeye yatkındırlar. Fakat Yunanca bilmezler.

Demografik yapıyı değiştiren dinamikler hakkında çok somut bilgim yok. Fakat bütün Orta Doğu’da ve özellikle Türkiye’de Hristiyanların başına ne gelmişse onların da başına aynısı gelmiştir. Yani hayvan gibi sömürürseniz, hayatlarını zindana çevirirseniz, her şeylerini engellerseniz, kültürel ve ticari ve sosyal gelişme imkanlarını yok ederseniz, insanlar da kalkar gider. Bunda yadırganacak bir taraf yok.

Antakya’nın Hristiyan cemaati bugün bir avuç insandan ibaret kalmıştır. Bir ayakları da zaten ya İstanbul’da, ya Lübnan’da, ya Fransa’dadır. Arsuz ilçe merkezi hala ağırlıkla Hristiyandır, hatta belediye başkanı da seçtiler yanılmıyorsam. Altınözü ilçe merkezinin eski tarihi bölümü tamamiyle Hristiyan köyü idi. Fakat etrafı kocaman bir İslam deniziyle çevrildi ve yavaş yavaş boğdular, yok oldular. Samandağı’nın yakınında bir büyük mahalle var, Zeytuniye adı. Orası bundan 20-30 sene öncesine kadar tümüyle Hristiyan Araplardan müteşekkildi. Günümüzde kaç kişi kaldılar bilmiyorum. Yani yok oldu bu cemaatler. Bütün Orta Doğuda gayrimüslim cemaatlerin 20. ve 21. yüzyılda yok edilmesi sürecinin kalıplaşmış örneklerinden biridir.