Bizim öğrenciliğimizde Faik Reşit Unat’ın atlası vardı. İçinde son sayfada Antarktika haritası da vardı. Sizce Antaktika’yı Faik Reşit Unat keşfetmiş midir? Keşfetmedi diyelim, haritasını çizmek için oralara gidip dolaşmış mıdır?

Piri Reis haritası şüphe yok ki orijinali İspanyollara veya Portekizlere ait olan bir haritanın tercümesidir. Farklı düşünmek için ben bir neden göremiyorum. 1492’den itibaren İspanyollar ve Portekizliler Amerika kıtasını keşfetmişler, sahillerinin az çok haritasını çıkarmışlar. Piri Reis’in ilk haritası 1513 tarihlidir. Asıl meşhur olan Kitab-ı Bahriye haritaları 1521’e tarihlenir. Bu tarihlerden önce İspanyol veya Portekizli olmayan bir kaptanın Amerika kıtasına gittiğine dair elimizde bir ipucu yok. Akdeniz bölgesinde aktif bir denizci olarak Piri Reis elbette düşmanın elindeki haritaları takip ettirmiş, incelettirmiş, casus göndermiş, elde etmiştir. Gelen bu haritayı da işe yarar hale getirmek için Türkçeye tercüme etmiştir. Bu kadar basit bir şeyin tartışma konusu yapılmasını ben tuhaf buluyorum.

Diğer yandan, Fuat Sezgin Hoca’nın tezleri daha ciddi tezler. Sezgin Almanya’da Şarkıyat profesörü. Dediği şu: Avrupalılar 1470’lerden itibaren okyanuslara açılmaya başladığında Araplar 600 yıldan beri o işi yapıyordu. Dünya denizlerinde aktif ve geniş kapsamlı bir hareketliliğe sahiptiler. Özellikle Portekizliler Afrika kıyılarını agresif bir şekilde yoklamaya başladığında her zaman Arap aracılar, Arap pilotlar, Arap rehberlerle yol aldılar. Demek ki bu arkadaşların denizcilik bilgisi Avrupalılardan daha ileriydi. Şöyle bir özelliği var Afrika kıyılarının. Fas’tan başlayıp güneye doğru sahil sahil gidersen çok zorluk çekiyorsun. Rüzgarlar ters, akıntılar ters. Bu işi doğru yapmak için batıya doğru geniş bir kavis çizmen lazım. Yani Atlantik’e açılıp, epey uzaklaştıktan sonra, Güney Yarımküredeki tropik rüzgarları arkana alıp geri gelmen lazım. Bu yolculukta Amerika kıtasına rastlaman gayet olası. Bu yüzden, Arapların yüzyıllar boyu seyahatleri esnasında Brezilya kıyılarına uğramış olması son derece kuvvetli bir ihtimal görünüyor. Bir sürü delil de var bu konuda. Avrupalılar’ın da, kulaktan dolma bir şekilde dahi olsa, oralarda bir kıta varmış uzakta öyküsünü Arap komşularından duymuş olmaları lazım. Üzerinde durmaya değer bir tez bu. Kesin bilgi değil, inandırıcı bir senaryo.

Elbette bundan atalarımız Küba’yı fethetti gibi absürt sonuçlar çıkmaz. Fakat Arapların Çin’den Afrika’nın en batı ucuna kadar olan sahaya dair coğrafya bilgisinin ve ayrıca astronomi bilgisinin, navigasyon ve matematik bilgisinin 15. yüzyıla dek Avrupalılardan ileri olduğunu da bilmek lazım.